Marzeniem każdego są ładne i proste zęby. Efektowny uśmiech nie tylko dodaje uroku oraz pewności siebie, jest także oznaką zdrowia. Współczesna ortodoncja potrafi poradzić sobie z każdą niemal wadą zgryzu, a także wadami szczękowo-twarzowymi zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Oferuje różnorodne aparaty ortodontyczne stałe i ruchome.

Szacuje się, że z wadami zgryzu zmaga się niemal 60% populacji. Jeśli zauważymy u siebie bądź najbliższych wadę zgryzu, powinniśmy udać się do lekarza ortodonty, który wybierze najskuteczniejszą formę leczenia, dopasowując aparat do naszych potrzeb.

Ważne! Proste zęby to nie tylko estetyka, to również zdrowie. Wady zgryzu są równoznaczne z szybszym rozwojem m.in.: próchnicy, chorób przyzębia i dziąseł. Ponadto źle ustawione zęby wpływają na pogłębienie wady zgryzu poprzez szybsze ścieranie się. To z kolei może skutkować zwyrodnieniowymi chorobami stawów skroniowo-żuchwowych.

Aparat ortodontyczny, czyli…

Aparat ortodontyczny jest przyrządem, którego zadanie polega na przywróceniu prawidłowego fizjologicznego zwarcia między żuchwą a szczęką i na wyrównaniu układu zębów w łukach zębowych.

W leczeniu wad zgryzu stosuje się zarówno aparaty stałe, jak i ruchome – ich dobór jest kwestią indywidualną. To, jaki rodzaj aparatu ortodonta zaleca pacjentowi, zależy od wielu czynników:

• rodzaju wady zgryzu,
• wieku pacjenta,
• stanu zdrowia jamy ustnej.

Aparaty stałe

Aparaty stałe są zakładane w jamie ustnej na cały okres leczenia, który trwa od 18 do 30 miesięcy. Wśród aparatów stałych rozróżnia się:

Tradycyjny

Tradycyjne aparaty ligaturowe posiadają zamki, łuki i ligatury. Wykonane są one z wysokiej jakości stali nierdzewnej oraz posiadają metalowe zamki przymocowane do zęba za pomocą specjalnego kleju. Owe zamki ustabilizowane są cienkim drucikiem, który, wywierając nacisk na zęby, powoduje ich stopniowe i kontrolowane przemieszczanie się. Przez wzgląd na wykonanie aparaty tego rodzaju są na ogół widoczne dla otoczenia (m.in. metalowe), mogą też podrażniać tkanki. Ponadto cechuje je wyższa awaryjność (m.in. odklejenie się zamka, złamanie drutu).

Pacjent, decydując się na tego rodzaju aparat, do wyboru ma nie tylko tradycyjne metalowe zamki, ale również ich bardziej dyskretne i estetyczne alternatywy – aparaty ceramiczne, szafirowe oraz kryształowe.

Samoligaturujący

Aparaty ortodontyczne tego typu są nowoczesne i dają nowe możliwości leczenia wad zgryzu.

W trakcie leczenia istotne jest, aby metalowy łuk luźno przesuwał się w szczelinie zamka. W zamkach tradycyjnych łuk jest mocowany ligaturą metalową bądź elastyczną (gumką). Dociskanie łuku do zamka poprzez ciasną ligaturę ogranicza możliwości jego przesuwania. Z tego powodu opracowano zamek samoligaturujący, w którym tarcie jest maksymalnie zredukowane. Posiada on coś w rodzaju klapki, którą się otwiera i zamyka podczas wymiany łuków. Łuk przesuwa się w szczelinie zamka z minimalnym oporem, co w założeniu przyśpieszać leczenie.

Ważne! W systemie bezligaturowym stosowane są specjalne szerokie kształty łuków, dzięki czemu można w większym zakresie poszerzyć łuk zębowy. Jednakże tylko w granicach fizjologicznych, wyznaczonych przez budowę kości.

Aparat nie ma ograniczeń wiekowych – może być stosowany u pacjentów w każdym wieku. Główne zalety aparatu samoligaturującego:

• skrócony czas leczenia,
• mniejsza ilość wizyt kontrolnych,
• ograniczenie potrzeby usuwania zębów,
• większa estetyka (brak ligatur),
• łatwiejsze utrzymanie aparatu w czystości,
• większy komfort w trakcie noszenia.

Lingwalny

Aparat lingwalny – zwany także niewidocznym bądź językowym – nie jest jeszcze tak popularny w Polsce (głównie przez wzgląd na cenę). Przeznaczony jest dla tych pacjentów, którzy stawiają na dużą estetykę. Zakładany jest po wewnętrznej stronie zębów.

Ważne! Można nim wyleczyć większość wad ortodontycznych. Ponadto skrócić czas leczenia – siła przyłożona do zęba jest umiejscowiona blisko centrum oporu. Sprawia to, że zęby szybciej się przemieszczają.

Zwiększony koszt tego rodzaju aparatu wiąże się z tym, że zamki klei się po uprzednim przygotowaniu ich w pracowni protetycznej.

Aparat ruchomy

Ten rodzaj aparatu najczęściej stosuje się u dzieci oraz nastolatków (4-14 lat, w okresie przed wyrośnięciem zębów stałych).

Ważne! Leczenie polega na fizjologicznym zwarciu pomiędzy dolną i górną szczęką, jak i wyrównaniu ustawienia poszczególnych zębów w łukach zębowych.

Aparat ruchomy koryguje drobniejsze wady i charakteryzuje się mniejszą inwazyjnością. Nosi się go przez kilkanaście godzin na dobę. W tej formie leczenia ortodontycznego szczególnie istotna jest systematyczność.

Zazwyczaj aparat ruchomy tworzy akrylowa płytka oraz druciane pręty – dopasowane do szczęki bądź żuchwy pacjenta. Może posiadać dodatkowe elementy (śruby, sprężyny) korygujące wady zgryzu.

Zalety aparatu:

• prostota noszenia (pacjent sam zakłada i zdejmuje aparat),
• łatwe utrzymanie higieny.

Ważne! Przy wyborze najlepszego dla nas aparatu pomoże lekarz ortodonta. Po szczegółowym badaniu oraz precyzyjnej rentgenodiagnostyce wybierze najbardziej właściwy i efektywny rodzaj leczenia.