Zapobieganie próchnicy: fluoryzacja, lakowanie i lapisowanie – co warto wiedzieć?

zapobieganie próchnicy

Zapobieganie próchnicy: fluoryzacja, lakowanie i lapisowanie – co warto wiedzieć?

Próchnica to schorzenie zębów, które niszczy je szybko i skutecznie. Należy do chorób społecznych – jest ściśle związana z warunkami cywilizacyjnymi. Jej nasilenie dotyczy zwłaszcza populacji krajów, w których w dużych ilościach spożywa się przetworzone cukry.

Próchnicę wywołuje płytka nazębna (bakteryjna), która przylega do zęba, a w której umiejscowione są określone drobnoustroje. Na skłonność do próchnicy wpływają dwa rodzaje czynników:

  • natury ogólnej (predyspozycja osobnicza, niektóre choroby, brak w diecie odpowiednich ilości m.in. wapnia, fosforu, witamin),
  • miejscowych (zła higiena jamy ustnej, spożywanie węglowodanów).

Aby jak najdłużej cieszyć się własnym uzębieniem, należy o zęby prawidłowo dbać – z pomocą przychodzą zabiegi stomatologiczne, które wpływają na zwiększenie odporności zęba na próchnicę.

Fluoryzacja

Związki fluoru wzmacniają szkliwo zębów – staje się ono odporne na działanie kwasów i bakterii odpowiedzialnych za rozwój próchnicy.

Zabieg lakierowania zębów fluorem polega na pokryciu powierzchni szkliwa lakierem (pianką bądź żelem) zawierającym fluor, przy pomocy specjalnych pędzelków. Zaaplikowany lakier pozostaje na zębach przez pewien czas, aby mogło dojść do stopniowego uwalniania się jonów fluorkowych.

Przed nałożeniem fluoru zęby zostają dokładnie oczyszczone (skaling, piaskowanie). Lakierowanie może zostać przeprowadzone zarówno na zębach mlecznych jak i stałych (niezależnie od wieku pacjenta).

Dentysta dobiera odpowiedni lakier fluorowy. Dla dzieci jest on żółty (bezpieczny w przypadku połknięcia), dla dorosłych bezbarwny.

Lakierowanie powinno się przeprowadzać raz na trzy miesiące (dzieci) oraz raz na pół roku (dorośli).

Lakiery mogą być stosowane nie tylko w celach profilaktycznych, ale również, jako środek wspomagający (m.in. leczenie próchnicy w różnym stopniu zaawansowania).

Zabieg jest bezbolesny. Przez około dwie godziny po zabiegu nie wolno jeść. W dniu, w którym odbył się zabieg nie powinno się szczotkować zębów przed spaniem. Jedynie można wypłukać dokładnie jamę ustną.

Ważne!

Zabieg fluoryzacji pozwala na zmniejszenie występowania próchnicy do 40%.

Lakowanie

Zabieg lakowania polega na pokryciu lakiem nierówności (m.in. bruzd, szczelin), które znajdują się na powierzchni zębów.

Ważne!

Lakowanie obejmuje mleczne zęby trzonowe i stałe zęby trzonowe oraz przedtrzonowe (od „czwórek” do „ósemek”).

Najbardziej potrzebują lakowania powierzchnie żujące pierwszych stałych zębów trzonowych („szóstek”), przez wzgląd na młody wiek pacjenta oraz trudności z utrzymaniem odpowiedniej higieny w tym wieku. Lakowanie najlepiej przeprowadzić w ciągu 4 – 6 miesięcy po ich wyrżnięciu, gdy bruzdy nie uległy jeszcze demineralizacji czy próchnicy (dotyczy dzieci w wieku 6 – 8 lat). W przypadku starszych pacjentów (11 – 13 lat) lakuje się drugie stałe trzonowce („siódemki”).

Lak jest złożonym półpłynnym materiałem chemicznym – ulega utwardzeniu pod wpływem lampy polimeryzacyjnej. Lak zawiera nie tylko wypełniacze, ale także fluor – stając się skuteczną barierą ochronną przeciw bakteriom odpowiedzialnym za rozwój próchnicy.

Zabieg jest bezbolesny i trwa nie dłużej niż kilka minut w przypadku jednego zęba. Zęby poddane lakowaniu muszą być zdrowe i czyste. W celu dokładnego oczyszczenia zęba, dentysta stosuje obrotową szczoteczkę mechaniczną. Następnie osusza ząb sprężonym powietrzem. Kolejną czynnością jest powleczenie zęba na około 30 sekund preparatem (kwasem ortofosforowym), który za zadanie ma wzmocnić przyleganie laku do powierzchni zęba. Po wytrawieniu opłukuje się zęby i ponownie osusza, po czym następuje ich lakowanie. Lak wyciska się z aplikatora przypominającego strzykawkę, która zakończona jest plastikową słomką. Dentysta aplikuje odpowiednią ilość laku na powierzchni zęba, po czym rozprowadza go równomiernie, by pokryć bruzdy oraz zagłębienia. Lak utwardza się za pomocą lampy polimeryzacyjnej.

Po zabiegu nie powinno się jeść przez około dwie godziny. Lak pozostaje na bruzdach przez kilka lat. Jednakże wskutek poddawania siłom żucia ulega starciu (czasem może zostać częściowo bądź całkowicie utracony). Kontrolę szczelności leku przeprowadza się dwa razy do roku, podczas rutynowej wizyty (w razie potrzeby lak jest uzupełniany).

Ważne!

Prawidłowo przeprowadzony zabieg lakowania, w połączeniu z zabiegami higienicznymi obniża ryzyko pojawienia się próchnicy o 90%.

Lapisowanie

Lapisowanie jest zabiegiem, który wykonuje się u najmłodszych pacjentów. Stosuje się go zazwyczaj wtedy, gdy ze względu na duże zniszczenia nie ma szans na zachowawcze leczenie plombą.

Zabieg polega na delikatnym usunięciu osadu nazębnego i zaaplikowaniu na zmiany próchnicowe, za pomocą pędzelka, roztworu azotanu srebra lub chlorku cynku, który hamuje rozwój próchnicy (preparatem impregnuje się tkankę próchniczną, powodując cofanie się zmian próchniczych, zaś rozmiękła masa staje się ponownie twarda).

Jeść i pić dziecko może dopiero po upływie dwóch godzin od zakończenia zabiegu.

Ważne!

Po leczeniu ząb staje się czarny. Jest to mleczak, więc nieestetyczny stan jest przejściowy (będzie towarzyszył dziecku do wypadnięcia zęba).

Lapisowanie azotanem srebra jest najpopularniejszą i najbardziej efektywną metodą. Roztwór azotanu srebra w wyniku zetknięcia się z tkankami twardymi tworzy białczan srebra. Charakteryzuje się on silnym działaniem bakteriobójczym.

Ważne!

Przeciwdziałanie rozwojowi próchnicy jest bardzo istotne przez wzgląd na zdrowie – zdrowe zęby to zdrowy organizm. O estetyce uśmiechu nie wspominając.